Η ιστοσελίδα περιέχει δημοσιεύσεις κειμένων και ιστορικών πηγών που αφορούν την ιστορία της Αρκαδίας, κυρίως τις περιοχές της Γορτυνίας και του Μαινάλου, καθώς επίσης και ορισμένες ερασιτεχνικές ιστορικές μελέτες γενικότερου ενδιαφέροντος.

Πολύβιος


Ο Πολύβιος (203 π.Χ. - 120 π.Χ.) ήταν Έλληνας ιστορικός, διάσημος για το βιβλίο του Οι Ιστορίες ή Η Άνοδος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που καλύπτει λεπτομερώς την περίοδο από το 220 ως 146 π.Χ. Είναι επίσης γνωστός για τις πολιτικές του απόψεις σχετικά με την εξισορρόπηση των εξουσιών. Απόψεις, που πολύ αργότερα χρησιμοποιήθηκαν κατά τη σύνταξη του Σύνταγματος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Προσωπικά βιώματα

Ως προσωπικός διδάσκαλος του Σκιπίωνα Αιμιλιανού του Αφρικανού, διάσημου θετού εγγονού του στρατηγού Σκιπίωνα του Αφρικανού, διατηρούσε μαζί του σχέσεις στενής προσωπικής φιλίας και παρέμεινε σύμβουλος του ηγέτη που κατανίκησε τους Καρχηδονίους κατά τον Τρίτο Καρχηδονιακό Πόλεμο. Τελικά, ο νεότερος Σκιπίων ήταν αυτός που άλωσε και κατέστρεψε την Καρχηδόνα το 146 π.Χ.
Ο Πολύβιος γεννήθηκε και ανετράφη στην αχαϊκή πόλη της Μεγαλόπολης. Ήταν μέλος της ελληνικής άρχουσας τάξης, και λόγω της ιδιότητας του αυτής είχε την ευκαιρία να αποκτήσει άμεσα βαθιά γνώση των πολιτικών και στρατιωτικών ζητημάτων. Η πολιτική του σταδιοδρομία αφιερώθηκε, κατά ένα μεγάλο μέρος της, στη διατήρηση της ανεξαρτησίας της Αχαϊκής Συμπολιτείας. Ο πατέρας του, Λυκόρτας, ήταν βασικός υπέρμαχος της πολιτικής ουδετερότητας κατά τον πόλεμο των Ρωμαίων ενάντια στον Περσέα της Μακεδονίας. Επειδή, όμως, θεωρήθηκε ύποπτος από τους Ρωμαίους, ο γιος του Πολύβιος ήταν μεταξύ των 1.000 Αχαιών ευγενών που μεταφέρθηκαν στη Ρώμη το 168 π.Χ. ως όμηροι, και που παρέμειναν εκεί επί δεκαεπτά έτη. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Ρώμη, και λόγω της υψηλής του μόρφωσης και παιδείας, ο Πολύβιος ήταν ευπρόσδεκτος στα σπίτια των πλέον διακεκριμένων οικογενειών της Ρώμης, ιδιαίτερα δε στου Αιμιλίου Παύλου, του κατακτητή του Τρίτου Μακεδονικού Πολέμου, ο οποίος και του εμπιστεύθηκε τη διαπαιδαγώγηση των γιών του: του Φάβιου και του νεότερου Σκιπίωνος. Μετά την απελευθέρωση των αχαιών ομήρων το 150 π.Χ, επετράπη στον Πολύβιο να επιστρέψει στην πόλη του, αλλά την αμέσως επόμενη χρονιά συνόδευσε τον φίλο του Σκιπίωνα στην Αφρική και ήταν παρών κατά την πτώση της Καρχηδόνας, την οποία και περιέγραψε. Πιθανολογείται πως, μετά την καταστροφή της Καρχηδόνας, περιόδευσε προς τις Δυτικές ακτές της Αφρικής καθώς και την Ισπανία.
Μετά από την καταστροφή της Κορίνθου το ίδιο έτος ο Πολύβιος επέστρεψε στην Ελλάδα και χρησιμοποίησε τις διασυνδέσεις του με σημαίνοντες Ρωμαίους για να αποφορτίσει την πολιτική κατάσταση. Επιφορτίστηκε με το δύσκολο έργο της οργάνωσης μιας νέας μορφής διακυβέρνησης για τις ελληνικές πόλεις, και στη θέση αυτή έχαιρε υψηλότατης αναγνώρισης.
Φαίνεται πως τα επόμενα χρόνια τα περνά στη Ρώμη, όπου ασχολείται κυρίως με την ολοκλήρωση της ιστοριογραφίας του, κάνοντας περιστασιακά μακρινά ταξίδια σε διάφορες χώρες της Μεσογείου, για να βελτιώσει το ιστορικό του έργο, με ειδικότερο σκοπό τη αποκόμιση γνώσεων από "πρώτο χέρι" γύρω από τις ιστορικές τοποθεσίες. Επίσης, φαίνεται πως επεδίωξε και κατάφερε να πάρει συνεντεύξεις από παλαίμαχους, προκειμένου να διευκρινιστούν οι λεπτομέρειες των γεγονότων που περιέγραφε ενώ, για τον ίδιο σκοπό, του δόθηκε και πρόσβαση σε αρχειακό υλικό.
Αναφορικά με τα μετέπειτα χρόνια του Πολύβιου, ελάχιστα μας είναι γνωστά. Το πιθανότερο είναι πως συνόδευσε το Σκιπίωνα στην Ισπανία με την ιδιότητα του στρατιωτικού συμβούλου κατά τη διάρκεια του Νομαντίνου Πολέμου, έναν πόλεμο τον οποίο αργότερα περιέγραψε σε μια μονογραφία που όμως σήμερα δε σώζεται. Επειδή διασώζονται στην Ελλάδα πολλές επιγραφές και αγάλματά του, πιθανολογείται ότι αργότερα ο Πολύβιος επέστρεψε εκ νέου στην Ελλάδα. Αναφέρεται πως πέθανε το 118 π.Χ. πέφτοντας από το άλογό του, αν και το περιστατικό αυτό αναφέρεται μόνο σε μία πηγή και μάλιστα αμφισβητούμενης αξιοπιστίας.

Ως Ιστορικός

Ο Πολύβιος συνέγραψε πολλά έργα, που στην πλειονότητά τους δε διασώζονται σήμερα. Το πρώτο του έργο ήταν η βιογραφία του Έλληνα πολιτικού Φιλοποίμενος, το οποίο ερανίσθηκε ως πηγή ο Πλούταρχος. Η βιογραφία αυτή δεν έχει διασωθεί. Επιπρόσθετα, έγραψε μια πιθανότατα εκτεταμένη πραγματεία "Περί Τακτικής", στην οποία περιγράφονταν λεπτομερώς οι στρατιωτικές τακτικές Ρωμαίων και Ελλήνων. Μικρά τμήματα αυτού του έργου διασώζονται στο εκτενέστερο έργο του "Ιστορίες", αλλά το καθεαυτό κείμενο της "Τακτικής" έχει χαθεί. Επίσης, έχει χαθεί και μια ιστορική μονογραφή σχετικά με τα γεγονότα του Νομαντίνου πολέμου. Το εκτενέστερο έργο του, είναι οι "Ιστορίες" ή "Η Άνοδος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας", που διασώζεται σχεδόν ολόκληρο, με μερικά μόνο βιβλία και αποσπάσματα να λείπουν.
Ο Τίτος Λίβιος αναφέρεται στον Πολύβιο και τον χρησιμοποιεί ως πηγή στο αφήγημά του. Ο Πολύβιος είναι ένας από τους πρώτους ιστορικούς που παρουσίασε την Ιστορία ως μια αλληλουχία αιτιών και αποτελεσμάτων, που βασίζεται σε μια προσεκτική εξέταση της παράδοσης και που διέπεται από έντονη κριτική. Διηγήθηκε την Ιστορία βάσει των όσων είχε ο ίδιος δει και είχε αποκομίσει από την επικοινωνία του με αυτόπτες μάρτυρες και συμμετέχοντες στα δρώμενα. Σε μια κλασική ιστορία ανθρώπινης συμπεριφοράς, ο Πολύβιος τα συλλαμβάνει όλα: τον εθνικισμό, την ξενοφοβία, την διπροσωπία της πολιτικής, τις φρικτές μάχες, την βιαιότητα κ.ά.. μαζί όμως με την πίστη, τον ηρωισμό, την ανδρεία, τη νοημοσύνη, την λογική και την ευφυΐα. Με το μάτι του στραμμένο στη λεπτομέρεια και με χαρακτηριστικό, αυστηρά αιτιολογημένο ύφος, ο Πολύβιος παρείχε μια συνολική θεώρηση της ιστορίας παρά μια απλή χρονολογική καταγραφή περιστατικών.
Ο Πολύβιος θεωρείται από ορισμένους ερευνητές ως διάδοχος του Θουκυδίδη από άποψη αντικειμενικότητας και κριτικής σκέψης στο έργο του, και προπάτορας της αυστηρής ακαδημαϊκής ιστορικής έρευνας, υπό τη σύγχρονη επιστημονική της έννοια. Σύμφωνα με την άποψη αυτή, το έργο του παρουσιάζει την πορεία των περιστατικών με καθαρότητα, οξυδέρκεια και υγιή κρίση, τις περιστάσεις εκείνες που επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα, φωτίζοντας ιδιαίτερα τις διαφορετικές γεωγραφικές παραμέτρους. Δίκαια, επομένως, μπορεί να συγκαταλεγεί ανάμεσα στα μεγαλύτερα έργα της ιστοριογραφίας κατά την αρχαιότητα. Ο συγγραφέας του λογοτεχνικού εγχειριδίου Oxford Companion to Classical Literature (1937) τον επαινεί για "την σοβαρή του αφοσίωση στην αλήθεια" και την συστηματική του επιδίωξη για την αιτία των γεγονότων.
Πρόσφατα έγινε μια πιο κριτική αξιολόγηση του έργου του Πολύβιου. Κατά την άποψη του Πίτερ Γκριν (Peter Green) στο βιβλίο του Alexander to Actium, ο Πολύβιος συχνά γίνεται μεροληπτικός προκειμένου να δικαιολογήσει τις επιλογές του πατέρα του, αλλά και τις δικές του. Παρεκκλίνει του δρόμου του, παρουσιάζοντας με μελανά χρώματα τον αχαιό πολιτικό Καλλικράτη, αφήνοντας έτσι τον αναγνώστη να εννοήσει ότι ο Καλλικράτης κρύβεται πίσω από την ομηρία του στη Ρώμη. Πιο σημαντικό είναι ότι στην αρχή – ως όμηρος στη Ρώμη, στη συνέχεια υπό την προστασία του Σκιπίωνα και τελικά ως συνεργάτης των Ρωμαϊκών αρχών το 146 π.Χ. – δεν είναι ελεύθερος να εκφράσει τις αληθινές του απόψεις. Ο Γκριν εισηγείται ότι θα πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπόψη μας το γεγονός ότι προσπαθούσε να εξηγήσει τη Ρώμη στο ελληνικό κοινό, ώστε να τους πείσει για την ανάγκη αποδοχής των Ρωμαϊκών αρχών, κάτι που ο ίδιος εκτιμούσε ως αναπόφευκτο. Εντούτοις, για τον Γκριν οι ιστορίες του Πολύβιου παραμένουν ανεκτίμητες και αποτελούν την καλύτερη ιστορική πηγή της εποχής που καλύπτει. Ο Ρον Μέλορ (Ron Mellor), επίσης, συμφωνεί με την άποψη ότι ο Πολύβιος μεροληπτεί, όταν από πίστη στο Σκιπίωνα, κατασπίλωσε τους αντιπάλους του Σκιπίωνα (τους ιστορικούς της αρχαίας Ρώμης).
Στο έργο του Οι Ιστορίες, ο Πολύβιος εισήγαγε μερικές θεωρίες. Σε αυτό, μεταξύ άλλων, εξηγεί τη θεωρία της ανακύκλωσης ή αλλιώς τον κύκλο της κυβέρνησης, μια ιδέα που είχε προηγουμένως εξετάσει ο Πλάτωνας.

Κρυπτογραφία

Στον Πολύβιο αποδίδεται ένα χρήσιμο στην τηλεγραφία εργαλείο, το οποίο επιτρέπει την κωδικοποιημένη αποστολή γραμμάτων με τη χρήση ενός αριθμητικού συστήματος. Στην ιδέα αυτή επίσης στηρίζονται η κρυπτογραφία και η στενογραφία. Το εργαλείο αυτό είναι γνωστό ως το “Τετράγωνο του Πολύβιου”. Πρόκειται για ένα τετράγωνο 5Χ5, διαιρεμένο σε 25 μικρότερα ίσα τετραγωνάκια, όπου τοποθετούνται με τη σειρά οι χαρακτήρες της αλφαβήτου, από αριστερά προς τα δεξιά και από τα πάνω προς τα κάτω (στο σύγχρονο λατινικό αλφάβητο των 26 χαρακτήρων, τα γράμματα «Ι» και «J» συνδυάζονται). Στη συνέχεια, οι σειρές και οι στήλες αριθμούνται οριζοντίως και καθέτως, συνήθως με τους αριθμούς από 1 έως 5. Έτσι, οι κάθε ζεύγος 2 αριθμών (συντεταγμένες) αντιστοιχεί σε ένα συγκεκριμένο γράμμα και με τον τρόπο αυτό μπορεί να συνταχθεί, κρυπτογραφικά, ολόκληρη επιστολή.

Επιρροή

Ο Πολύβιος δεν εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από τους σύγχρονούς του, για τους οποίους η έλλειψη υψηλού Αττικού ύφους αποτελούσε ελάττωμα. Οι Ρωμαίοι συγγραφείς της ίδιας περιόδου, ειδικά ο Λίβιος και ο Διόδωρος, υιοθέτησαν μεγάλο μέρος του υλικού του Πολύβιου για δική τους χρήση τους και συνέχισαν, σε μεγάλο βαθμό, το έργο του. Καθώς όμως παγιωνόταν η ρωμαϊκή κατοχή στην Ευρώπη, η δημοτικότητα του Πολύβιου άρχισε να μειώνεται. Ο Τάκιτος Πόπλιος Κορνήλιος (50 -120 μ.Χ.) κάγχασε με τις απόψεις του Πολύβιου περί ενός ιδανικού μικτού Συντάγματος, ενώ οι τότε αυτοκρατορικοί συγγραφείς τον αγνοούσαν. Το έργο του διατηρήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, αν και παραμορφωμένο, μέσα σε αποσπάσματα πολιτικής θεωρίας και διοίκησης.
Ωστόσο, χρειάσθηκε να έλθει η Αναγέννηση για να επανέλθει το έργο του Πολύβιου στην επιφάνεια και μάλιστα σε αποσπασματική μορφή. Το έργο του πρώτα έκανε την επανεμφάνισή του στην Φλωρεντία. Ο Πολύβιος απέκτησε "ρεύμα" στην Ιταλία, και αν και οι φτωχές λατινικές μεταφράσεις εμπόδισαν την ανάπτυξη λογίων κειμένων πάνω στο έργο του, συνέβαλε στην εκεί ιστορική και πολιτική συζήτηση. Όταν ο Μακιαβέλι έγραψε τις Ομιλίες του, φαίνεται πως ήδη γνώριζε το έργο του Πολύβιου. Οι μεταφράσεις σε γλώσσα καθομιλουμένη, στα γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά και αγγλικά, εμφανίστηκαν αρχικά το 14ο αιώνα. [1] Παρομοίως, προς τα τέλη του 16ου αιώνα, ο Πολύβιος βρίσκει ακόμα μεγαλύτερο αναγνωστικό κοινό ανάμεσα στα μέλη του μορφωμένου κόσμου της εποχής. Η μελέτη της αλληλογραφίας ατόμων όπως ο Κασωμπόν, ο Ζακ Ογκύστ ντε Του, ο Ουΐλιαμ Κάμντεν και ο Σαρπι φανερώνουν το συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, για το έργο και τις ιδέες του Πολύβιου. Παρά την ύπαρξη τυπωμένων εκδόσεων στην καθομιλουμένη και το αυξανόμενο ακαδημαϊκό ενδιαφέρον, ο Πολύβιος δεν παρέμεινε «ιστορικός για τους ιστορικούς», εφόσον δεν διαβάστηκε ιδιαίτερα από το ευρύ κοινό.[2] Από τις εκδόσεις του έργου του σε καθομιλουμένη γλώσσα σώζονται κάποιες ελάχιστες – 7 στα γαλλικά, 5 στα αγγλικά και 5 στα ιταλικά.[3]
Οι πολιτικές πεποιθήσεις του Πολύβιου αποτέλεσαν διαρκή πηγή έλξης των δημοκρατικών φιλοσόφων, από τον Κικέρωνα και τον Μοντεσκιέ έως τους ιδρυτές πατέρες των Ηνωμένων Πολιτειών [4]. Από την εποχή του Διαφωτισμού και μετά, ο Πολύβιος είλκυε περισσότερο τους ενδιαφερόμενους για θέματα της Ελλάδας της Ελληνιστικής εποχής και της πρώιμης Δημοκρατικής Ρώμης, ενώ τα πολιτικά και στρατιωτικά του συγγράματα έχασαν την επιρροή τους στον ακαδημαϊκό κόσμο. Πιο πρόσφατα, μετά από συστηματική μελέτη των ελληνικών κειμένων του Πολύβιου, αλλά και της διαχρονικής τεχνικής του, έχει αυξηθεί η ακαδημαϊκή κατανόηση και η εκτίμηση για το έργο του ως ιστορικού.
Σύμφωνα με τον Έντουαρντ Ταφτ, ο Πολύβιος αποτέλεσε σημαντική πηγή για τον Τσαρλς Τζόζεφ Μάιναρντ (Charles Joseph Minard) όταν αποτύπωνε σε μορφή γραφήματος τη χερσαία πορεία του Αννίβα στην Ιταλία κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Καρχηδονιακού Πολέμου. [5]

Σημειώσεις

  1. Polybius; Frank W. Walbank, Ian Scott-Kilvert (1979). The Rise of the Roman Empire. Penguin Classics. ISBN 0-14-044362-2.
  2. Burke, Peter (1966). "A Survey of the Popularity of Ancient Historians, 1450-1700". History and Theory 5 (2): 141.
  3. Burke, Peter (1966). "A Survey of the Popularity of Ancient Historians, 1450-1700". History and Theory 5 (2): 139.
  4. [1] [νεκροί σύνδεσμοι]
  5. Minard's figurative map of Hannibal's war

Πηγή

Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α

Απογραφές
Η επαρχία του Λιονταριού (1461)
Η Καρύταινα (Λιοντάρι) (1512-1520)
Ο Δήμος (kaza) της Καρύταινας (1566-1574)
Χωριά Γορτυνίας (1700-1830)
Χωριά και αριθμός οικογενειών Γορτυνίας (απόγραφή Pouqueville)
Απογραφή Γορτυνίας (1834)
Απογραφή Αρκαδίας (1834)
Απογραφή Γορτυνίας (1852)

Ονόματα
Σκορτινοί (13-14ος αιώνες)
Κροκόντηλοι-Αγ.Γεώργιος των Σκορτών (13-15ος αιώνας)
Δημητσανίτες (1461-1574)
Μέλη δημοτικού συμβουλίου Τριπολιτσάς (1700)
Ονόματα στρατιωτικών των Κολοκοτρωναίων (1821)
Γορτύνιοι Πολιτικοί κατά την Επανάσταση (1821)
Γορτύνιοι Αξιωματικοί κατά την Επανάσταση (1821)
Γορτύνιοι Φιλικοί (1821)
Ονόματα Λαγκαδινών (1822-3)
Ονόματα κατοίκων επαρχίας Τριπολιτσάς - Α (1823)
Ονόματα κατοίκων επαρχίας Τριπολιτσάς - Β (1823)
Προαγωγές Γορτυνίων στρατιωτικών (1824)
Δημοτικοί εισπράκτορες Γορτυνίας (1836)
Δήμαρχοι και Πάρεδροι Γορτυνίας (1841)
Φύλλα ποιότητας Δημάρχων και παραγόντων της Γορτυνίας (1849-1850)
Εκλογικά έγγραφα Γορτυνίας [1843 - 1862]
Εκλογικός κατάλογος Γορτυνίας (1865)
Επώνυμα Γορτυνίων 1865 (δήμοι Γόρτυνος, Ελευσίνος, Κλείτωρος και Μυλάοντος)
Επώνυμα Γορτυνίων 1872 (δήμοι Λαγκαδίων και Νυμφασίας)
Επώνυμα Γορτυνίων 1872 (δήμοι Τρικολόνων και Τροπαίων)
Επώνυμα Γορτυνίων 1872 (δήμοι Ηραίας και Θέλπουσας)
Επώνυμα κατοίκων δήμων Φαλάνθου (1879) και Θεισόας (1843)
Μικρά ονόματα Γορτυνίων (19ος αιώνας)

Τοπωνύμια
Mετονομασίες οικισμών Αρκαδίας (1920)
Μεσσαρέα
Τοπωνύμια Βυτίνας
Τοπωνύμια Βάχλιας
Τοπωνύμιο Τσιπιανά
Τοπωνύμιο Ψάρι
Τοπωνύμιο Αρτοζήνος
Τα τοπωνύμια ως πηγή της πρώιμης κοινωνικής ιστορίας των σλαβικών φύλων
Nτρομπολιτσά- Tριπολιτσά- Tρίπολη : μια ιχνηλάτηση
Γορτυνιακά τοπωνύμια σλαβικής ετυμολογίας
Στα χνάρια του περιηγητή Παυσανία στην Αρκαδία
Συνοικισμός Μεγάλης Πόλεως

Διάλεκτοι και Ιδιώματα
Το αρχαίο αρκαδικό γράμμα "Τσαν"
Η αρχαία αρκαδοκυπριακή διάλεκτος
Σύγκριση γορτυνιακού με άλλα ιδιώματα στο φωνολογικό επίπεδο
Συνοπτική παρουσίαση γορτυνιακού ιδιώματος
Το φαινόμενο του τσιτακισμού στα πελοποννησιακά ιδιώματα
H συνθηματική γλώσσα των Λαγκαδινών μαστόρων
To ιδιωματικό στοιχείο στη γλώσσα των απομνημονευμάτων του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη

Ιστορικά θέματα (επιλεγμένα)
Πασάς Mαυραειδής Φαρμάκης
Ιστορική γεωγραφία Αρκαδίας (395-1209)
Δοξαπατρήν τον λέγουσιν, μέγας στρατιώτης ένι
Λυκάων της Αρκαδίας
Φωτάκος: Μάχη εν Τρικόρφοις - 23 Ιουν. 1825
Κανέλλος Δεληγιάννης: Πολιορκία Λάλα
Κανέλλος Δεληγιάννης: Η μάχη του Βαλτετσίου (12-13 Μαιΐου 1821)
Κανέλλος Δεληγιάννης: Η μάχη της Γράνας
Κανέλλος Δεληγιάννης: Έξοδοι Δράμαλη από την Κόρινθο
Κανέλλος Δεληγιάννης: Γορτυνιακός εμφύλιος (1823) και αρχές του γενικού εμφυλίου (1824)
Κανέλλος Δεληγιάννης: Μάχες στο Άργος, Δερβενάκια, Αγιοσώστη, Αγιονόρι
Κανέλλος Δεληγιάννης: Α' Πολιορκία Μεσολογγίου
Κανέλλος Δεληγιάννης: Εκστρατεία στη Δυτ. Ελλάδα, Μάχη του Πέτα
Καταστροφή Ζάτουνας - Απρίλιος 1779
Αναφορές για τα επεισόδια στη Γορτυνία (Ιουν. 1823)
Αναφορά επαρχίας Καρύταινας (Δ' Εθνοσυνέλευση, Άργος 1829)
Επιστολή κατά Κολοκοτρώνη (Εμφύλιος 1823)
Ο Μοραΐτης Πυρπολητής του 1821
Τα άρματα της Καρύταινας (1821)

Μελέτες
Βυζαντινή κρατική ιεραρχία και στρατιωτική οργάνωση
Κυρ Ιωάννης ο Τζερνοτάς
Τάμα στον Δία – Αχαιοί εναντίον Γαλατών (120 π.Χ.)
Στοιχεία για την οθωμανική Ελλάδα
Προδοσίες και θυσία στη Μολδοβλαχία το 1821
Η παράδοση της Πόλης το 1453
Σύντομη ιστορία της Πελοποννήσου (2ος αι. π.Χ – 7ος αι. μ.Χ.)
Το Πασαλίκι του Μοριά
Τα παράπονα των Ανθενωτικών (1450)
Μοραΐτες Οπλαρχηγοί του 1821
Η μάχη της Πελαγονίας (1259 μ.Χ.)
Φορεσιά και Άρματα το 1821
Η Εποχή του Χαλκού στο Αιγαίο
Αυτόχθονες εναντίον Ετεροχθόνων
Αλαμανικός φόρος και βυζαντινά μνημόνια