Τοπωνύμιο Αρτοζήνος

Ο "Αρτοζήνος" είναι το ψηλότερο βουνό στην περιοχή του χωριού Σέρβου με υψόμετρο 1365 μέτρα. Βρίσκεται στα ανατολικά του χωριού και σε απόσταση περίπου 6 χιλιομέτρων. Περιλαμβάνεται μέσα στο τρίγωνο που σχηματίζεται από του Σέρβου, τη Δημητσάνα και τα Λαγκάδια. Ανήκει στο ορεινό σύμπλεγμα του Μαινάλου και αποτελεί μια από τις δυτικότερες κορυφές του.



Το βουνό είναι ορατό όχι μόνο από το χωριό Σέρβου, που απέχει με περπάτημα περίπου 2 ώρες, αλλά και από πολλές μακρυνές περιοχές, όπως την Ολυμπία, το Κατάκωλο κλπ. Από την κορυφή του υπάρχει μεγάλη ορατότητα προς όλες τις κατευθύνσεις και μπορεί κανείς να δει, όταν η ατμόσφαιρα είναι καθαρή, το μεγαλύτερο μέρος της Πελοποννήσου.

Το όνομα "Αρτοζήνος" είναι μυθικό και προέρχεται από τις λέξεις Άρτος και Ζεύς (Ο Ζεύς του Διός), επειδή κατά τη μυθολογία, από το βουνό αυτό ο Δίας (πατέρας θεών και ανθρώπων) προμηθευόταν "το ψωμί του". ..

Ο Αρτοζήνος όπως φαίνεται από την πλατεία (Ράχη) του χωριού.

[...]

Στις πλαγιές του Αρτοζήνου υπάρχουν αρκετά υψίπεδα (λάκκες) με εύφορο έδαφος, στο οποίο πολλοί Σερβαίοι αλλά και άλλοι κάτοικοι των γύρω περιοχών (Δημητσάνα, Καρκαλού κλπ) είχαν χωράφια και καλλιεργούσαν κυρίως σιτάρι και καλαμπόκι, μέχρι και τη δεκαετία του 1960, που η μετανάστευση των κατοίκων προς τις πόλεις έλαβε πολύ μεγάλες διαστάσεις.

Περιοχή "Πετροκόπου" στον Αρτοζήνο

Ακόμη σε πολλές περιοχές του Αρτοζήνου πολλοί Σερβαίοι είχαν περιβόλια και καλιεργούσαν οπωροφόρα δένδρα, αφού η περιοχή είχε άφθονα νερά. Πολλές πηγές με γάργαρα και κρύα νερά ανάβλυζαν σε πολλά σημεία του βουνού και είχαν ονόματα όπως Χαλικόβρυση, Τσουκαλάς, Κρυάβρυση, Μαυρομάτη, Άγιος Δημήτριος, Περδικόβρυση, Αγιάννηδες κλπ. Σήμερα, οι περισσότερες από αυτές τις πηγές δεν υπάρχουν, γιατί οι κάτοικοι των γύρω περιοχών έχουν πάρει το νερό, για ύδρευση των χωριών τους.

[...]

Ερείπια Ι. Ναού Προφήτη Ηλία στον Αρτοζήνο.

Στην κορυφή του βουνού υπήρχε μεγάλο χωριό με το όνομα "Αρτοζήνος", που σε απογραφή του 1566-1574 αναφέρεται πως ζούσαν εκεί 132 οικογένειες (στου Σέρβου ζούσαν 22, στα Λαγκάδια 46 και στη Δημητσάνα 168). Το πόσο σημαντικό ήταν αυτό το χωριό προκύπτει και από τις 5 εκκλησίες που οι κάτοικοί του είχαν φτιάξει στην περιοχή (Προφήτη Ηλία, Αγίου Δημητρίου, Αγίου Γεωργίου, Αγίου Ιωάννου και Αγίου Κωνσταντίνου). [...]
Το χωριό φαίνεται πως εγκαταλείφθηκε ή καταστράφηκε από τους Τούρκους πριν το 1750 και οι κάτοικοι διασκορπίσθηκαν στις γύρω περιοχές. Σήμερα η πρόσβαση σε πολλά μέρη του βουνού είναι σχεδόν αδύνατη, λόγω της πυκνής βλάστησης...

Χ. Ι. Μαραγκός

(Το πλήρες κείμενο στην Πηγή)