Όπως αναφέρεται αχαιοδωριστί στην επιγραφή
ο "αγεμόνας" τους ήταν ο πατρινός Δάμωνας Αλκισθένεος, ενώ
"στραταγός" τους ο Ρωμαίος ύπατος Γναίος Δομέτιος. Η επιγραφή έχει ως
εξής:
Ἀχαιῶν Πατρεῖς Δυμαῖοι Φαραιεῖς
Θριάσιοι Ἡραιεῖς Θελφούσιοι Ψωφίδιοι
Κλειτόριοι Κυναιθεῖς Καλλιστάται
Ἀσχεῖς Λεοντήσιοι Τριταιεῖς Αἰγιεῖς
Αἰγιρᾶται Πελλανεῖς Βούριοι
Φενεᾶται Καρυνεῖς οἱ στρατευσάμενοι
μετὰ Γναίου Δομετίου στραταγοῦ ὑπάτου
Ῥωμαίων ἐπὶ Γαλάτας Δὰμωνα Ἀλκισθένεος
Πατρῆ τὸν αὑτῶν ἁγεμόνα ἀρετᾶς ἕνεκεν
Διὶ Ὀλυμπίῳ.
Θριάσιοι Ἡραιεῖς Θελφούσιοι Ψωφίδιοι
Κλειτόριοι Κυναιθεῖς Καλλιστάται
Ἀσχεῖς Λεοντήσιοι Τριταιεῖς Αἰγιεῖς
Αἰγιρᾶται Πελλανεῖς Βούριοι
Φενεᾶται Καρυνεῖς οἱ στρατευσάμενοι
μετὰ Γναίου Δομετίου στραταγοῦ ὑπάτου
Ῥωμαίων ἐπὶ Γαλάτας Δὰμωνα Ἀλκισθένεος
Πατρῆ τὸν αὑτῶν ἁγεμόνα ἀρετᾶς ἕνεκεν
Διὶ Ὀλυμπίῳ.
Ο Γναίος Δομέτιος, ήταν ο Gnaeus Domitius Ahenobarbus. Οι Ahenobarbus ήταν μία οικογένεια εκ πληβείων που άνηκε στο ρωμαϊκό γένος των Δομίτιων, το όνομά τους σήμαινε "κοκκινογένης" στα λατινικά. Ανέδειξαν αρκετούς υπάτους, ενώ και ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Νέρων είχε γεννηθεί σαν Lucius Domitius Ahenobarbus, πριν υιοθετηθεί από τον αυτοκράτορα Κλαύδιο και οριστεί διάδοχός του.
Ο Γναίος Δομέτιος
εκλέχθηκε ύπατος το 122 π.Χ. και στάλθηκε εναντίον των Αλλόβρυγων (Allobroges) Γαλατών στην περιοχή της σημερινής Ελβετίας
(Βέρνη και Γενεύη) και ήταν η πρώτη γαλατική φυλή στην ρωμαϊκή Gallia Transalpina. Οι Αλλόβρυγες είχαν
δώσει καταφύγιο στον εχθρό των Ρωμαίων Teutomalius, βασιλιά των Σάλυων
(Salluvii), ενώ παρενοχλούσαν τους συμμάχους τωω
Ρωμαίων Αἰδούους (Aedui). Με τους Αλλόβρυγες
συμμάχησαν και οι Αρβέρνοι (Arverni) με τον βασιλιά τους
Bituitus.
Η
τελική σύγκρουση έγινε κοντά στον ποταμό Ροδανό στην περιοχή Vindalium. Οι
Ρωμαίοι (Γναίος Δομέτιος και Quintus Fabius Maximus Allobrogicus) τρομοκρατησαν τους Αλλόβρυγες και τους
Αρβέρνους κυρίως με τους πολεμικούς τους ελέφαντες και τους νίκησαν. Οι
Αλλόβρυγες υποτάχθηκαν στη Ρώμη, ενώ οι Αρβέρνοι παρέμειναν ανεξάρτητοι. Στην
συνέχεια ο Γναίος Δομέτιος γιόρτασε την νίκη του περιοδεύοντας πάνω σε ελέφαντα
στην επαρχία, ενώ το 120 π.Χ. επιβραβεύθηκε με θρίαμβο στη Ρώμη όπου επέδειξε
και τον αιχμάλωτο βασιλιά Bituitus. Αργότερα απέκτησε και άλλα αξιώματα, ενώ το
περίπου το 118 π.Χ. έγινε διάσημος για τη δημιουργία της περίφημης Via Domitia, οδού
που συνέδεε την Ιταλία με την Ισπανία διαμέσου της Νότιας Γαλλίας.
Eπανερχόμενοι τώρα στους εκστρατεύσαντες
Αχαιούς, σημειώνουμε ότι πριν την υποταγή της Αχαϊκής Συμπολιτείας το 146 π.Χ.
αυτή είχε φτάσει να κατέχει ολόκληρη την Πελοπόννησο, τη νήσο Ζάκυνθο, τα
Μέγαρα και άλλες περιοχές της Στερεάς Ελλάδας καθώς και να έχει συμμαχία με
τους Βοιωτούς και τους Χαλκιδείς. Με την ήττα, καταστράφηκε η Κόρινθος που
έμεινε ακατοίκητη για 100 περίπου χρόνια, ενώ αποσπάστηκαν η Σπάρτη, το Άργος,
η Ηλεία, η Μεσσηνία και οι μεγάλες αρκαδικές πόλεις, όπως η Μεγαλόπολη, η
Μαντίνεια και ο Ορχομενός. Παρόλα αυτά οι περισσότερες πόλεις (17) της βόρειας
Πελοποννησου Αχαΐας και Αρκαδίας φαίνεται να εξακολουθούν να σχηματίζουν ένα
"Κοινὸν τῶν Ἀχαιῶν" υπό την προστασία και την εξάρτηση της Ρώμης.
Μία απόπειρα
αντιστοίχισης των αναφερόμενων κατοίκων στην επιγραφή SEG 15:254 και των γνωστών
αρχαίων πόλεων στη συνέχεια:
|
Πατρεῖς
|
Πάτραι
|
|
Δυμαῖοι
|
Δύμη
|
|
Φαραιεῖς
|
Φαραί
|
|
Θριάσιοι
|
Φλιούς(;)
|
|
Ἡραιεῖς
|
Ηραία
|
|
Θελφούσιοι
|
Θέλπουσα
|
|
Ψωφίδιοι
|
Ψωφίδα
|
|
Κλειτόριοι
|
Κλείτωρ
|
|
Κυναιθεῖς
|
Κύναιθα
|
|
Καλλιστάται
|
Καλλίστη (Τρικόλωνοι;)
|
|
Ἀσχεῖς
|
Ασέα(;)
|
|
Λεοντήσιοι
|
Λεόντιον
|
|
Τριταιεῖς
|
Τριταία
|
|
Αἰγιεῖς
|
Αίγιον
|
|
Αἰγιρᾶται
|
Αιγείρα
|
|
Πελλανεῖς
|
Πελλήνη
|
|
Βούριοι
|
Βούρα
|
|
Φενεᾶται
|
Φενεός
|
|
Καρυνεῖς
|
Κερύνεια
|
