Αρκαδόφωνοι πληθυσμοί εγκαταστάθηκαν κατά τον 11ο π.Χ. αι. στην Κύπρο, η διάλεκτος της οποίας, παρά τη γεωγραφική αποκοπή της από την Αρκαδία, εμφανίζει σαφή συγγένεια με τη διάλεκτο της τελευταίας. Η κυπριακή διάλεκτος υπήρξε η μόνη αρχαία ελληνική διάλεκτος των ιστορικών χρόνων, η οποία αποδόθηκε γραπτώς όχι όπως οι υπόλοιπες, με κάποια παραλλαγή του ελληνικού αλφαβήτου, αλλά με μια συλλαβογραφική γραφή, ατελή για την απόδοση της ελληνικής γλώσσας, γνωστή ως κυπριακό συλλαβάριο. Η γραφή αυτή συγγενεύει με τη μυκηναϊκή γραμμική Β΄ γραφή και η χρήση της εγκαταλείφθηκε τον 4ο π.Χ. αι. μαζί με τη χρήση της κυπριακής διαλέκτου στις επιγραφές. Η αρκαδοκυπριακή ομάδα εμφανίζει σημαντικά και παλαιά κοινά στοιχεία με την ιωνική ομάδα, και στενή συγγένεια με την ελληνική των μυκηναϊκών κειμένων, χωρίς να είναι σαφής η ακριβής σχέση μεταξύ τους. Στην αρκαδοκυπριακή ομάδα περιλαμβάνεται συνήθως και η παμφυλιακή, η διάλεκτος των ελληνικών αποικιών της Παμφυλίας στις νότιες ακτές της Μικράς Ασίας απέναντι από την Κύπρο. Η διάλεκτος αυτή εμφανίζει και δωρικές προσμείξεις.
Μερικά από τα βασικά χαρακτηριστικά της αρκαδοκυπριακής είναι:
- Διατήρηση του παλαιού μακρού α (φᾱ́μα > φήμη, νᾶσος > νῆσος, δᾶμος > δῆμος).
- Διατήρηση του φθόγγου που συμβολίζεται με το F (δίγαμμα: Fέργον > ἔργον, Fοῖκος > οἶκος, φωνητική αξία του ήταν ένας ασθενής διχειλικός συμφωνικός φθόγγος, όπως το αγγλικό w ([w]), στην τσακωνική γλώσσα ακούγονται μέχρι και σήμερα σε ορισμένες λέξεις απομεινάρια του αρχαίου αυτού φθόγγου που προφέρεται σήμερα [v] Fαρνός-βάννε-βαννί, βαννιούλι = αρνάκι.
- Οι παλαιοί φθόγγοι *r̥ και *m̥ τράπηκαν σε ορ/ρο και ο αντίστοιχα (αντί αρ/ρα και α): τέτορτος,δέκοτος (αττ. τέταρτος, δέκατος).
- Τροπή της συλλαβής τι σε σι (π.χ. φέροντι > φέρονσι).
- Τροπή του ληκτικού ο σε υ (προφ. u): ἄλλυ, γένοιτυ κλπ.
- Κατάληξη -ής αντί -εύς (ἰερής = ἱερεύς).
- Κλίση των «συνηρημένων ρημάτων» κατά τα εις -μι (π.χ. πόημι = ποιέω/ῶ).
- Καταλήξεις της μέσης φωνής -τοι και -ντοι (αντί -ται,-νται, π.χ. κεῖτοι = κεῖται, διαδικάσωντοι = διαδικάσωνται).
- Απαρέμφατα σε -ναι (εἶναι, τιθέναι, λελυκέναι).
- Ο σύνδεσμος κάς = καί.
- Προθέσεις: πός = πρός, ἀπύ = ἀπό, ὀν = άνά κλπ.
.svg/500px-AncientGreekDialects_(Woodard).svg.png)
Λέξεις
- ἀμφιδεκάτη amphidekatê 21st of the month ἡ μετὰ εἰκάδα ἡμέρα(ampheikas)(dekatê tenth)
- ἄνωδα anôda up-side (Attic ἄνωθε anôthe)
- ἄρμωλα armôla or ἀρμώμαλα armômala (Attic ἀρτύματα artymata ἀρτύω) food Seasoning
- ἄσιστος asistos nearest (Attic ἄγχιστος anchistos)
- δάριν darin or dareir (Attic σπιθαμή spithame inch) span of all fingers see Ancient Greek units of measurement
- Ἑκατόμβαιος Hecatombaios epithet for Apollo in Athens and for Zeus in Gortyna, Arcadia and Gortyna Crete
- Ϝιστίαυ Wistiau (Attic Hestiou, eponym genitive of Hestios) (Cf.Hestia and gistia)
- ϝοῖνος woinos (Cypriot, Cretan, Delphic, Magna Graecian also) (Attic oinos) wine
- ζέλλω zellô (Attic βάλλω ballô "throw,put,let,cast")
- ζέρεθρον zerethron (Homeric, Attic βέρεθρον berethron pit) (Koine barathron)
- θύρδα thyrda outside (Attic ἔξω exô, thyra door) (Paphian θόρανδε thorande)
- ἴν in in,inside (Attic en) (Cypriot also)
- κάθιδος kathidos water-jug (Attic ὑδρία hydria) (Tarentine huetos)
- κάς kas and (Attic καί kai) Cypriotic also
- κίδαρις kidaris Arcadian dance (Athenaeus 14.631d.) and Demetra Kidaria in Arcadia.
- κόρϝα korwa girl (Attic korê) (Pamphylian name Κορϝαλίνα Korwalina)
- Κορτύνιοι Kortynioi (Kortys Gortyna, Arcadia)
- κυβήβη kubêbê boot,shoe (Attic hypodema)
- Λῆναι Lênai Bacchae (Lenaeus Dionysus, Lenaia festival)
- μωρίαι môriai horses, cattle
- οὔνη ounê or ounei come on! Go! (Attic δεῦρο , δράμε deuro, drame)
- πέσσεται pessetai (Attic ὀπτᾶται optatai it is cooked,roasted)
- πος pos towards,into (Attic προς pros) (Cypriot also) ποσκατυβλάψη poskatublapse (Attic proskatablapsei)
- σίς[7] sis who, anyone (Attic tis) (Laconian tir) (Thessalian kis)(Cypr. sis (si se)
Πηγές: http://www.greek-language.gr, en.wikipedia.org
